Ongunculuk (Totemizm)
Bazı sosyolog ve tarihçiler totemizmi dinlerin en ilkeli olarak kabul ederler. Ongunculuk adına klan denilen bir insanlar grubunu bazı kutsal yaratıklara ya da kimi kutsal nesnelere bağlayan dindir. Ongun sözcüğü Kuzey Amerika Kızılderililerinden Algonkinler tarafından kullanılmaktaydı.
Totem terimi bir klanın bütün üyelerinin kutsal saydıkları yaratıklar ya da nesneler çeşidini göstermektedir. Bunlar çoğu zaman kanguru, manda, kartal, tırtıl gibi hayvanlar, kimi zaman çay fidanı gibi bitkiler ve daha seyrek olarak da yağmur, deniz gibi şeylerdir. Örneğin kanguru klanının bütün üyeleri bütün kanguru çeşitlerini kutsal sayarlar.
Totem aynı zamanda klanın bütün üyelerinin taşıdıkları ve bunların hepsini birleştiren addır. Sırf bir klanın adını taşımak yüzünden bir insan o klana üye sayılır. Klanın üyeleri dış görünüşlerini kendi totemlerine uydurmaya çalışırlardı. Böylelikle hem bir ayrım sözkonusu idi klanlar arasında hem de klan üyesi kendisini "taptığına" daha yakın hissediyordu.
İlkel insan tanrılarını her ne pahasına olursa olsun iyiliklerini, ihsanlarını elde etmek zorunda olduğu yabancılar, düşmanlar, tam anlamıyla zararlı varlıklar gibi görmemiştir, tam tersine bu tanrılar onun için bir dost ve hısım, doğal birer koruyucudur.Tapınırken hitap edilen güç çok yükseklerde dolaşan ve kullarını üstünlüğü ile ezen bir güç değildir. Tersine, bu güç, tapınanın hemen yanıbaşındadır ve doğal olarak sahip olamadığı yararlı güçleri ona aşılar.
Bir kabilenin tüm klanları için ortak tapınma yol ve yöntemini kurmuş sayılan bazı ruhlar, gerçek birer kabile tanrısı haline girerler. Hatta bu tanrıların başka kabilelerce de tanındıkları olur. Bu törenler hem dinsel hem laik nitelikte bir tür uluslararası panayırlardır. Bu törenler vasıtası ile bir düşünce alışverişi olur ve uluslararası bir mitologya doğar. Örneğin Tanrı Bunjil Victoria Devletinin hemen her yanında tapınılan bir tanrı haline gelmiştir ve her yanda da nitelikleri aynıdır. Ölmez ve hatta sonsuz bir varlıktır o; çünkü hiçbir başka varlıktan gelme değildir. Bir süre yeryüzünde oturduktan sonra gök'e çıkarılmış ve çıkmıştır ve orada da ailesi ile birlikte yaşamayı sürdürmektedir. Yıldızlar üzerinde gücü vardır. Güneşle ayın yürüyüşlerini ayarlayan odur, onlara buyruk verir. Buluttan şimşek çıkaran, yıldırımı atan odur. İnsanların babası diye adlandırılır ve insanları yaratanın o olduğu söylenir.
Dinlerin Tarihi ve Gizemcilik,Timothy Freke & Peter Gandy
Dinler Tarihi, Felicien Challaye
Tanrının Tarihi, Karen Amstrong